Μέχρι τὶς ἀρχές τοῦ 19ου αἰώνα ἡ ψαλτικὴ ἢταν μιὰ πάρα, μὰ πάρα πολύ δύσκολη τέχνη. Γιὰ τὴν ἐκμάθηση της θὰ ἒπρεπε κανείς νὰ μαθητεύσει πολλὰ - πολλὰ χρόνια κοντὰ σὲ Δάσκαλο, ὁ ὁποῖος τὸν μάθαινε, παράλληλα μὲ τὴ μουσικὴ, τὴν ἐνέργεια τῶν χαρακτήρων ποιότητας.
[Στη Β.Μ. χρησιμοποιοῦνται πολλοὶ χαρακτῆρες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους οἱ βασικοὶ εἶναι οἱ χαρακτῆρες ποσότητας καὶ οἱ χαρακτῆρες ποιότητας. Οἱ πρῶτοι, μᾶς φανερώνουν ἂν θὰ ἀνεβοῦμε ἢ θὰ κατεβοῦμε, μιὰ ἢ δυο ἢ περισσότερες φωνές = φθόγγους. Οἱ χαρακτῆρες ποιότητας εἶναι εἰδικά σύμβολα μέ τὰ ὁποῖα καλλωπίζεται ὁ φθόγγος, ἐπάνω, κάτω ἢ δίπλα στὸν ὁποῖο τοποθετοῦνται, δηλαδή μᾶς λέει ὃτι ἡ φωνὴ εἲτε θὰ "σπάσει" εἲτε θὰ "βαρύνει" εἲτε θὰ κάνει τίναγμα κλπ κλπ. ].
Ἐκτός ἀπὸ αὐτὰ, τὰ ὁποῖα ὑπάρχουν καὶ τὰ χρησιμοποῦμε καὶ σήμερα, ὁ Δάσκαλος, πρίν ἀπὸ τὴ μεταρύθμιση, γιὰ τὴν ὁποία θὰ μιλήσουμε πιὸ κάτω, δίδασκε καὶ τὶς μελωδίες των σημαδόφωνων. Τὰ σημαδόφωνα ἢταν ὁρισμένα σημάδια τὰ ὁποῖα σήμαιναν κάποιο τρόπο ἐκτέλεσης τῆς μελωδίας. Κάθε σημαδόφωνο, σήμαινε μιὰ ἱεροπρεπὴ ἐκκλησιαστικὴ μελωδία, μικρὴ ἢ μεγάλη σὲ ἒκταση, ποὺ ἂλλαζε ἀνάλογα μὲ τὸν ἦχο καὶ τὸ φθογγόσημο ἐπάνω στὸ ὁποῖο ἦτο τοποθετημένο. Μὲ λίγα λόγια, ἐκεῖνο τὸ σύστημα, ἦτο ἓνα στενογραφημένο σύστημα! Ὃπου, λίγα σημεῖα "ἒδειχναν" τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἒπρεπε νὰ ἐκτελεσθοῦν ὁλόκληρες μουσικές γραμμές = φράσεις. Αὐτὸ καθιστοῦσε τὴν ἀπὸ μνήμης ἐκμάθηση ἰδιαιτέρως δύσκολη.
{ Ἐπιπλέον, ὁ μαθητὴς ἒπρεπε νὰ διδαχθεῖ καὶ τὸ Τυπικόν τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὸ καθορίζει ὃλες τὶς ἀκολουθίες ὃλων τῶν ἡμερῶν, ὃλου τοῦ ἒτους, τὸ τὶ δηλ. θὰ ψαλεῖ, τὴ σειρὰ κλπ. γιὰ τὸ ὁποῖο θὰ ἀναφερθῶ σὲ εἰδικὴ ἀνάρτηση}
Ἡ μεταρύθμιση, ποὺ ἀναφέραμε πιὸ πάνω, ἒγινε ἀπὸ τὸν Ἀρχιμανδρίτη Χρύσανθο, ὁ ὁποῖος ἐπινόησε ἓνα νέο σύστημα γραφῆς τῶν Ἐκκλησιαστικῶν μελῶν, καὶ μαζὶ μὲ τὸν (μετέπειτα) Χαρτοφύλακα Χουρμούζιο καὶ τὸν Λαμπαδάριο Γρηγόριο, παρουσίασε τὴν "ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟ" . Ἡ μέθοδος αὐτὴ εἰσήχθη ἀμέσως γιὰ διδασκαλία στὴν Γ΄ Πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολὴ τὸ 1815.
Μὲ τὴ νέα μέθοδο καταργήθηκαν πολλὰ "σημάδια" καὶ ἡ μέχρι τότε συνεπτυγμένη (στενογραφικὴ) γραφὴ ἀναλύθηκε μὲ τρόπο ποὺ ἒκανε εὐκολότερη τὴν ἐκμάθηση της. Ὃμως, παρόλο ποὺ καταργήθηκαν πολλὰ σημεῖα, ἡ ἐκτέλεση φαίνεται πώς ἐξακολούθησε νὰ γίνεται ὁπως παλιότερα (γιὰ πολλούς ὓμνους τουλάχιστον) καὶ γενικὰ τὰ ἂκουσμα δὲν ἂλλαξε. Κι αὐτὸ συνεχίστηκε ἐπειδὴ ὁ τρόπος ἐκτέλεσης των διαφόρων τροπαρίων μεταδιδόταν ἀπὸ δάσκαλο σὲ μαθητὴ. Αὐτός ὁ τρόπος λέγεται παραδοσιακός καὶ τὸ ὓφος πατριαρχικὸ διότι κυρίως κρατήθηκε στὸ Πατριαρχεῖο. Αὐτός εἶναι καὶ ὁ λόγος ποὺ δὲν εἶναι δυνατόν νὰ μάθει κανείς νὰ ψάλλει σωστὰ μελετῶντας ἁπλὰ καὶ μόνο άπὸ τὰ βιβλία. Χρειάζεται ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ νὰ ἀκούσει τὴν ἐκτέλεση καὶ τὸν τρόπο, τὸ ὓφος ποὺ ἒχουμε ἢδη ἀναφέρει.
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου