ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ - ΓΕΝΙΚΑ

Ὃταν κανείς μελετᾶ διάφορα θέματα σχετικὰ μὲ τὴ Β.Μ., ἀργὰ ἢ γρήγορα ἀναρωτιέται ἂν ἡ μουσικὴ ποὺ ἀκοῦμε σήμερα στὶς ἐκκλησίες εἶναι ἡ ἲδια ποὺ ἐχρησιμοποιεῖτο πρίν ἀπὸ 2, 3, 5, 10 αἰῶνες! Διερωτᾶται ἂν μὲ τὸ πέρασμα τόσων καὶ τόσων ἐτῶν ἂλλαξε καὶ ἀπομακρύνθηκε ἀπὀ τὸ χαρακτῆρα ποὺ εἶχει τότε.

    Ξένοι ἐρευνητές μουσικολόγοι ὑποστηρίζουν ὃτι μόνο μέχρι τὴν ἃλωση τῆς Κωνσταντινούπολης, δηλ.  τὸ 1453, εἶχε διατηρηθεῖ ἡ πραγματικὴ Β.Μ., καὶ ὃτι ἡ σύγχρονη εἶναι κατασκεύασμα τῶν νεότερων χρόνων. Οἱ Ἓλληνες ὃμως μουσικολόγοι πιστεύουν ὃτι ἡ μουσικὴ διατηρήθηκε καὶ κατὰ τὴ σκοτεινὴ περίοδο τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, τὴ περίοδο δηλ. ποὺ << ΟΛΑ Τ'ΑΣΚΙΑΖΕ Η ΦΟΒΕΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΛΑΚΩΝ'Η ΣΚΛΑΒΙΑ>>. Κι αὐτό κατορθώθηκε μέσα ἀπὸ τὴ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, το ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ. Ἐπίσης καθοριστικὸ ρόλο ἒπαιξε τὸ Ἂγιον Ὃρος. Αὐτοὶ οἱ δύο παράγοντες κράτησαν τὴ παραδοσιακὴ Β.Μ. ἀνέπαφη ἀπὸ ξένες ἐπιδράσεις καὶ ἒτσι διατηρήθηκε, μεταδόθηκε ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ καὶ ἒφτασε μέχρι τὶς μέρες μας. Ὁποιεσδήποτε ἐπιδράσεις ὑπῆρξαν, θεωροῦνται πολύ μικρές, ἒτσι ὣστε νὰ θεωρεῖται πώς δέν ἐπηρέασαν σημαντκὰ τὴ Β.Μ. Διότι στὴ μουσικὴ μας κυριαρχεῖ ἡ λεγόμενη φωνητικὴ παράδοση. Μὲ τὸν ὂρο αὐτὸ ἐννοῦμε τὴν ἀπὸ ψάλτη σὲ ψάλτη, ἀπὸ δάσκαλο σὲ μαθητὴ, μετάδοση τοῦ τρόπου ἐκτέλεσης καὶ ἐρμηνείας τῶν διαφόρων ὓμνων. Τὰ μουσικὰ βιβλία ἀπὸ μόνα τους δὲν μποροῦν να "διδάξουν" ὁποιαδήποτε μουσικὴ, πολύ δε περισσότερο τὴ Β.Μ. Τὰ βιβλία εἶναι ἂψυχα. Τὴ ψυχὴ θὰ τὴ βάλει ὁ ἐκτελεστής συνεχίζοντας αὐτὸ ποὺ ἒμαθε ἀπὸ τοὺς προηγούμενους. Ἑπομένως πῶς θὰ ἦταν δυνατόν νὰ κατασκευαστεῖ μιὰ νέα μουσικὴ ἂσχετη ἀπὸ τὴν προηγούνενη?

   Ἐκτός ὃμως ἀπὸ τὴ φωνητικὴ παράδοση, ὑπάρχει κι ἓνας ἂλλος λόγος ποὺ ἐνισχύει τὴν ἂποψη πως ἡ Β.Μ. δὲν ἀλλαξε στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων. Ὃπως εἶναι γνωστόν, ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι πολὺ συντηρητικὴ σὲ ὂλα τὰ θέματα καὶ δὲν ἐπιτρέπει καμιά ἀπόκλιση ἀπὸ τὰ καθιερωμένα, ἒστω καὶ ἂν αὐτὰ φαίνονται ἀσήμαντα. Πῶς λοιπόν θὰ μποροῦσε νὰ ἐπιτρέψει μεταβολὴ τῆς μουσικῆς παράδοσης ?  Κι ἂν ἐπέτρεπε νεωτερισμούς μόνο στὴ μουσικὴ θὰ τὸ ἐπέτρεπε ? ΟΧΙ. " Ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία διατήρησε τὸ χαρακτῆρα τῆς Β.Μ., παρὰ τὸ πέρασμα τὀσων αἰώνων. Ἑπομένως ἡ Β.Μ. δὲν ἀλλοιώθηκε, ἒστω καὶ ἂν δέχτηκε μερικές ἐπιδράσεις, ὃπως ἂλλωστε δέχονται ὃλες οἱ τέχνες. 

(συνεχίζεται)